Część postów i oryginalnych dokumentów z tego bloga już jest dostępna w Wojewódzkiej Bibiliotece w Bydgoszczy w teczkach pt. " Historyczna Kopalnia Fordon".

Blog zamrożony na czas nieokreślony.

Kontakt
hkfordon1@gmail.com
.


niedziela, 9 lipca 2017

Stare "rymy " o Wiśle i Brdzie w naszym regionie...


 Siódmy Fordański, tamże też i Fordan
Miasteczko, osmy Łęski nądąży k'nam;
Tam (jako plotą) szatańska robota,
Piekielne wrota.

Z przyrodzenia się przez Wisłę trafiła 
Rafa i w ziemi kamienista żyła;
Przez te kamienie zdawna wiślany upór
Przedarł sobie tór.

Więc w tem złe wrogi potwarzyli flisi,
Mieniąc, że Wisłę zamiotali biesi,
Bo więc niemało zadają kłopota
Szyprom te wrota.

Trochę poniżej w lewo ( iż tak rzekę)
Wiśle sama Brda leje się w paszczekę,
Brda słodka,której gdy łosoś zakusi,
Łeptać ją musi.

Brda sobie Wisłę wspiera na północy,
Już w ksieńcu będąc czuje się na mocy.
Dogadza matka, chocia starsza, córze 
W bystrym uporze.

Temże też uściem ujzrzysz, ano góry,
Haniebnie z garców niosą wodne fury,
Które prowadzą z Bydgości zdunowie,
Jak olbrzymowie. 

 --------------------------
K'nam ( ku nam ) (rym niedokładny).

Upór- sobie tór (rym niedokładny).

Potwarzyć:zadać komu co fałszywie, rzucić na kogo potwarz. Konstrukcja ta:więc w tem ( co się tyczy tego)flisi potwarzali (kogo?) złe wrogi (złych wrogów), biesów. Mieniąc itd. sądząc, że biesi zarzucili kamieniami Wisłę.Te wrota. W każdej niemal rzecze bywają miejsca, gdzie rzeka ścieśniona górami lub skałami węższem płynie korytem. Jeżeli się jeszcze kamienie w samem korycie, ukryte pod wodą znajdują, wtedy żegluga bardzo niebezpieczną się stawa. Znane jest ścieśnione koryto Renu przy mieście Bingen, lub Wezery przy Minden, Zwykle psotom djabelskim baśń gminna to utrudnienie żeglugi przypisuje.

Zakusi, zakąsi, zasmakuje. Łeptać, chłeptać. Łośoś morska ryba w rzeki wchodzi.
Już trochę powyżej owego miejsca, gdzie Brda wpada do Wisły, Wisła  zmienia swój kierunek zachodnio północny na północny...

Haniebne, okropne duże(ingentes).

Wodne fury, statki.

Bydgość(szcz) nad Brdą. W w. 16. słynęło  miasto to garncarzami, którzy wyroby swoje Wisłą do Gdańska spławiali.
Zdunowie, garncarze.
Jak olbrzymowie góry znosili, gdy do Olimpu się wdzięrali; por. Ovid.Met.1150 sq.

Powyższe fragmenty pochodzą z  książki pt. " Flis to jest spuszczanie statków Wisłą i inszemi rzekami...", S. Klonowicz, wydanie St. Węclewski,Chełmno 1862, s.84-85.

Flisacy nad Wisłą, Wilhelm August Stryowski, 1881.  Źródło zdjęcia wikipedia. By Wilhelm August Stryjowski - www.muzeum.narodowe.gda.pl, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1272118